Burdur Boubon Antik Kenti'nden kaçırılan Septimius Severus heykel başı, 60 yıl sonra Danimarka'dan Türkiye'ye iade edilerek ait olduğu topraklara geri dönüyor.

Burdur'daki Boubon Antik Kenti'nden 1960'lı yıllarda yasa dışı kazılarla çıkarılan ve Danimarka’daki NY Carlsberg Glyptotek Müzesi'ne satılan Septimius Severus heykel başı ile Pisidia Bölgesi’ne ait Düver pişmiş toprak levhaları, 60 yıl sonra Türkiye'ye geri dönüyor. Kültürel mirasımıza sahip çıkma çabalarının bir sonucu olarak, Danimarka müzesi, Türkiye'nin sunduğu bilimsel deliller ve etik gerekçeler doğrultusunda eseri iade etmeyi kabul etti.

1960’lı yıllarda Boubon Antik Kenti’ne yönelik kaçak kazılar sırasında pek çok eser yasa dışı yollarla yurtdışına kaçırılmış ve koleksiyoncular ile müzelerde yer bulmuştu. 2021 yılından itibaren Türkiye'nin Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Manhattan Bölge Savcılığı arasındaki iş birliğiyle bu tür eserlerin iadesi hız kazanmış, Boubon kökenli birçok değerli parça Türkiye'ye kazandırılmıştı.

Septimius Severus heykel başı, 1970'te sanat simsarı Robert Hecht tarafından Glyptotek Müzesi'ne satıldı. Hecht, 2004 yılında kaçakçılık faaliyetleri nedeniyle tutuklandı ve 2012'de hayatını kaybetti. 1979 yılında bu heykel başı, müzeye getirildikten sonra uzun yıllar farklı bilimsel incelemelere tabi tutuldu. Prof. Dr. Jale İnan'ın bilimsel katkılarıyla, eser ve diğer Boubon kökenli eserlerin iade edilmesi için önemli adımlar atıldı.

Kültürel mirasımıza sahip çıkmak adına Danimarka'daki müze, Türkiye'nin sunduğu belgeler ve kanıtlar ışığında etik bir tutum sergileyerek bu önemli eseri geri verdi. Glyptotek Müzesi'nin bu kararı, ICOM’un güncel müzecilik ilkeleriyle uyumlu ve diğer müzeler için de örnek teşkil eden bir adım olarak değerlendirildi.

Nazım Hikmet’in, “Kuvayi Milliye Destanı” çizgi romanı cinsel içerik nedeniyle yasaklandı Nazım Hikmet’in, “Kuvayi Milliye Destanı” çizgi romanı cinsel içerik nedeniyle yasaklandı

Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, iade sürecinin, yalnızca bu eserin değil, aynı zamanda kültürel mirasımıza yönelik kaçakçılıkla mücadelede önemli bir zafer olduğunu belirtti. Ayrıca, Glyptotek Müzesi'nin etik yaklaşımının geçmişteki tartışmalı kararları düzeltme cesaretini yansıttığını vurguladı.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Yılmaz, “Danimarka’dan iadesi sağlanan heykel başının gövdesi de ABD’ye kaçırıldıktan yıllar sonra iadesi sağlanan eserler arasında. Yani iki parça halinde ülkemizden kaçırılan Septimis Severus heykeli uzun bir aranın ardından yeniden tek parça olacak! İadesi sağlanan son eserlerle birlikte 2018 yılından bu yana ana yurduna getirilen eser sayımız 7.898 oldu!” dedi.

Bu gelişme, Türkiye ile Danimarka müzeleri arasındaki iş birliğini pekiştiren bir dönüm noktası olarak kaydedildi. Şu anda, Türkiye'nin başka müzelerden de yasa dışı yollarla çıkarılan eserlerin iadesi için müzakereler devam etmekte.

Kaynak: WOLA